Monizm (Tekçilik)

Monizm (Tekçilik)

Felsefenin en temel sorularından “Varlık bir midir yoksa birden çok mudur?” sorusuna varolan her şeyin tek bir gerçeklikten oluştuğu yanıtını veren; gerçekliğin tek bir ilkeden türetilebileceğini ya da bu tek ilkeye indirgenebileceğini savunan; birçok enson gerçeklik bulunduğunu düşünen “çokçuluk” ile iki tane enson gerçeklik ya da töz olduğunu savlayan “ikicilik”e karşı tek bir tane en son gerçeklik olduğu savunusundan ödün vermeyen; şeylerin çokluğunu saltık bir gerçekliğin değişik biçimleri ya da yüzleri olarak açıklayan felsefe anlayışı.

Evreni tek bir ilke ile açıklamaya koşullanmış idealizm ile maddecilik yandaşlarının felsefi ikiciliğe karşı ileri sürdükleri bir yanıt olarak bircilik, gerçekliğin ya tin ya da madde olan tek bir tür tözden oluştuğu görüşüne karşılık gelmektedir. Bu anlamıyla bircilik, beden ve ruhun iki ayrı töz olduğu savına karşıt biçimde ikisinin tek ve bir olduğu savına denk düşmektedir. Bircilik ya da tekçilik deyişi genel de tek bir varlığın, “bir” tür varlığın olduğunu öngören; yalnızca tek bir şeyin bulunduğunu, “çok”un ise bu “tek”in görünümleri ya da “bir”i yanlış kavrayışımızdan doğan bir yanılsama olduğunu öne süren felsefeleri tanımlamak için kullanılagelmiştir.

Öte yanda ahlak felsefesinde ise bircilik, gerçekte yalnızca tek bir ‘iyi” olduğunu, diğer iyi olduğu düşünülen şeylerin de bu “iyi”den türediğini öne süren ahlak anlayışına karşılık gelmektedir.